Câu Chuyện Chia Rẽ Một CLB Huyền Thoại
Câu lạc bộ St. Pauli, biểu tượng của tinh thần chống phát xism và công bằng xã hội tại Đức, đã phải đối mặt với một quyết định vô cùng khó khăn vào tháng 2: cấm ca khúc “Das Herz von St. Pauli” (Trái Tim của St. Pauli) — bài hát truyền thống được yêu mến trong suốt nhiều thập kỷ. Lý do cho quyết định này xuất phát từ một cuộc điều tra tinh vi, khi các nhà nghiên cứu khám phá rằng những người tạo nên bài hát — người viết lời, người soạn nhạc và ca sĩ biểu diễn — đều có liên hệ đáng lo ngại với chế độ phát xit Đức và máy tuyên truyền của Joseph Goebbels.
Đối với St. Pauli, một CLB Bundesliga nổi tiếng với lập trường chính trị cánh tả, chống phân biệt và ủng hộ cộng đồng LGBTQ+, đây là một giai đoạn khó khăn và vô cùng nhạy cảm. Bài hát không chỉ đơn thuần là một giai điệu bóng đá—nó là linh hồn của câu lạc bộ, được hát trong những khoảnh khắc quan trọng nhất.
Sân vận động St. Pauli với cậu lạc bộ nổi tiếng vì lập trường chính trị cánh tả mạnh mẽ
Hành Trình Khám Phá Sự Thật Phức Tạp
Người Đức có một từ rất đặc biệt: “Vergangenheitsbewaeltigung”, có nghĩa là “đối mặt và xử lý quá khứ”. Dù Thế chiến thứ hai kết thúc cách đây 80 năm, nước Đức vẫn liên tục đặt ra câu hỏi: ai đã làm gì trong thời chiến, và họ có thực sự tự nguyện hay không?
Celina Albertz, một nhà khoa học chính trị và truyền thông làm việc cho báo tông của St. Pauli, là người dẫn đầu cuộc điều tra sâu sắc này. “Ai đó đã gửi email cho chúng tôi, yêu cầu làm điều gì đó về St. Pauli và bến cảng của thành phố,” cô kể lại. “Và có một câu trong bài hát về nó—der hafen, die lichter (bến cảng, những ánh đèn)—vì vậy tôi nghĩ việc xem xét bối cảnh của bài hát sẽ rất thú vị.”
Cuộc điều tra bắt đầu với Hans Albers, một ngôi sao điện ảnh và sân khấu nổi tiếng của Đức, người đã biểu diễn bài hát “Das Herz von St. Pauli” trong một bộ phim cùng tên. “Tôi đã đi theo phương pháp truyền thống nhất, đến thư viện và đọc sách về sự nghiệp của ông ấy,” Albertz giải thích.
Cô phát hiện ra một sự thật rung chuyển: cả Albers lẫn Michael Jary, nhà soạn nhạc của bài hát, đều có tên trong “Gottbegnadeten-Liste” (Danh sách Những Người Được Ban Ân Điển Của Chúa)—một danh sách bí mật biên soạn bởi Bộ trưởng Tuyên truyền Joseph Goebbels. Danh sách này gồm những nghệ sĩ được coi là có giá trị cho nền tuyên truyền và sẽ không bị đưa ra tiền tuyến chiến.
Hans Albers (trái) đã trình diễn ca khúc "Das Herz von St. Pauli" trong bộ phim cùng tên
Những Sợi Dây Phức Tạp Của Lịch Sử
Câu chuyện không đơn giản như vậy. Trái lại, nó vô cùng phức tạp. Albers có một người bạn gái là người Do Thái—ông đã bí mật giúp cô trốn khỏi Đức. Tuy nhiên, Albers vẫn ở lại và tiếp tục đóng phim tuyên truyền cho chế độ.
Michael Jary có một cộng sự viết lời tên Bruno Balz, một người có xu hướng đồng tính bị Gestapo bắt giữ và tra tấn. Để cứu Balz, Jary phải xin lệnh của chính Goebbels—vì Jary không thể viết nhạc nếu không có cộng sự của mình.
Nhưng phát hiện đáng lo ngại nhất của Albertz lại liên quan đến người viết lời bài hát, Josef Ollig. Ollig không chỉ là nhà báo cho tờ báo ủng hộ Đức Quốc xã, mà còn là “kriegsberichter”—phóng viên chiến trường trong quá chiến.
“Nhưng điều đó không thực sự giải thích hoàn toàn công việc của ông ta,” Albertz giải thích. “Nó làm cho ông ta nghe giống như một nhà báo. Nhưng kriegsberichter không phải là nhà báo. Họ không viết bài báo, họ viết các báo cáo được Bộ Tuyên truyền kiểm duyệt và phân phối cho các tờ báo trên toàn quốc. Thậm chí so với những phóng viên chiến trường khác, các báo cáo của Ollig cũng nằm ở mức độ nặng nề về tuyên truyền.”
Nội bộ St. Pauli chia rẽ vì bài hát truyền thống của CLB
Sự Chia Rẽ Sâu Sắc
Phát hiện này đã gây ra một sự chia rẽ sâu sắc. Vào tháng 2, câu lạc bộ thông báo dỡ bài hát. Chủ tịch Oke Goettlich thừa nhận rằng bài hát có “ý nghĩa tình cảm rất mạnh mẽ đối với nhiều người”, nhưng “một bài thành ca trong sân vận động phải mang mọi người lại gần nhau… Với cuộc tranh luận xung quanh bài hát, một khoảnh khắc như vậy không thể được tạo ra vào lúc này, vì nhiều thành viên và người hâm mộ đã nói rõ rằng họ không còn cảm thấy thoải mái với bài hát nữa.”
Quyết định này đã vấp phải sự phản đối. Trong trận đấu đầu tiên sau lệnh dỡ bài, Goettlich bị một bộ phận thiểu số la ó khi cố gắng giải thích quyết định.
Cái Giá Của Sự Thật
Cuộc tranh luận trở nên gay gắt, đặc biệt là trên mạng xã hội. Albertz phải đối mặt với những lời chỉ trích cá nhân. “Mọi người nói, ‘Tại sao cô không thể để nó yên?’, hoặc, ‘Thế còn gia đình của cô thì sao?’. Chị, tôi đã làm điều đó. Tôi đã nghiên cứu lịch sử gia đình mình, và điều đó cũng rất khó khăn. Tôi đã hy vọng rằng mình sẽ tìm thấy những điều khác với những gì tôi đã tìm thấy. Tôi cũng đã có những cuộc nói chuyện khó khăn với ông bà mình,” cô chia sẻ.
Albertz chỉ ra một sự thật rằng, theo nghiên cứu lịch sử, chỉ có khoảng 0,3% người Đức thực sự giúp đỡ những người bị bức hại, trong khi khoảng 1/3 người Đức ngày nay tin rằng tổ tiên của họ là một phần của phong trào kháng chiến. “Vào cuối những năm 1970, hầu hết các gia đình không nói về nó,” cô nói. “Không có cuộc tranh luận xã hội nào cả. Nhiều người đã phớt lờ trách nhiệm và tội lỗi của chính mình.”
Cô hoàn toàn hiểu được sự mất mát của người hâm mộ. “Đó là một chủ đề về quá khứ vô cùng nhạy cảm. Tôi đã nghe mọi người nói rằng họ đã bắt bài hát đó trong đám tang của người bạn thân nhất hoặc tại đám cưới của họ. Vì vậy, tôi hiểu rằng rất, rất khó để từ bỏ nó.” Cô kể về một người hâm mộ từng nhận tấm vé xem cả mùa sau khi chồng qua đời, và với bà, bài hát mang ý nghĩa đặc biệt. “Khi tôi nói với bà về nghiên cứu của mình, điều đầu tiên bà nói là: ‘ơ không, ta yêu bài hát đó.’ Nhưng bà vẫn ủng hộ tôi, vì một nền văn hóa tưởng niệm đúng nghĩa đòi hỏi chúng ta phải dám đối mặt với sự thật, dù đôi khi những sự thật đó khiến ta không thoải mái.”
Hành Trình Tìm Kiếm Thế Kỷ
Hiện nay, bài hát “Das Herz von St. Pauli” vẫn bị cấm. Câu lạc bộ đang thử các bài hát mới mỗi tuần, với hy vọng một giai điệu khác có thể tự nhiên gắn kết người hâm mộ. Câu chuyện này cho thấy rõ rằng với St. Pauli, truyền thống không chỉ là bóng đá, mà còn là hành trình không ngừng bảo vệ những giá trị đạo đức và chính trị của họ, dù đôi khi phải đánh đổi bằng những cảm xúc sâu sắc nhất.
